Służba Zdrowia
Okładka bieżącego wydania czasopisma Służba Zdrowia

Kw. I/2024

W najnowszym numerze m.in:


Kongres Zdrowia Seniorów

Powitać przyszłość bez obaw

Fundusz z pianką, czyli rozliczeń czas

KOS‒zawał: to się opłaca!

Plusy KOS‒zawał w raporcie NFZ

Nie będzie znaczącego wzrostu nakładów na zdrowie

Rak wybiera osoby z nadwagą

Najbardziej istotne wydarzenia w medycynie w 2023 roku

Zapomniana epidemia

Kryzys zaangażowania

ARCHIWUM
NAJPOPULARNIEJSZE

Münchhausen z przeniesieniem

– Pozornie opiekuńcza i kochająca matka opowiada lekarzowi wymyślone objawy choroby swojego dziecka lub fabrykuje nieprawidłowe wyniki jego badań, czasem podaje mu truciznę, głodzi, wywołuje infekcje, a nawet dusi do utraty przytomności. Dla pediatry zespół Münchhausena z przeniesieniem to wyjątkowo trudne wyzwanie – mówi psychiatra prof. Piotr Gałecki, kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Chorzy na nienawiść

To, co tak łagodnie nazywamy hejtem, to zniewagi, groźby i zniesławianie. Mowa nienawiści powinna być jednoznacznie piętnowana, usuwana z przestrzeni publicznej, a sprawcy świadomi kary. Walka o dobre imię medyków to nie jest zadanie młodych lekarzy.

Wciąż nie rozumiemy raka trzustki

 – W przypadku raka trzustki cele terapeutyczne są inne niż w raku piersi, jelita grubego czy czerniaku. Postęp w zakresie leczenia systemowego tego nowotworu jest nieznośnie powolny, dlatego sukcesem są terapie, które dodatkowo wydłużają mediany przeżycia nawet o klika miesięcy – mówi dr Leszek Kraj z Kliniki Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. 

Kobiety w chirurgii. Równe szanse na rozwój zawodowy?

Kiedy w 1877 roku Anna Tomaszewicz, absolwentka wydziału medycyny Uniwersytetu w Zurychu wróciła do ojczyzny z dyplomem lekarza w ręku, nie spodziewała się wrogiego przyjęcia przez środowisko medyczne. Ale stało się inaczej. Uznany za wybitnego chirurga i honorowany do dzisiaj, prof. Ludwik Rydygier miał powiedzieć: „Precz z Polski z dziwolągiem kobiety-lekarza!”. W podobny ton uderzyła Gabriela Zapolska, uważana za jedną z pierwszych polskich feministek, która bez ogródek powiedziała: „Nie chcę kobiet lekarzy, prawników, weterynarzy! Nie kraj trupów! Nie zatracaj swej godności niewieściej!".

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Obywatel czy mieszkaniec?

Kryzys uwypuklił konflikt pomiędzy rządem a samorządem. Mimo zapewnień, że nadrzędnym celem jest bezpieczeństwo Polaków, ważniejsza wydaje się wizerunkowa partia szachów, rozgrywana przez rządzących.

Żylaki okolic intymnych

Pacjentki cierpiące z powodu niewydolności żylnej miednicy i żylaków okolic intymnych zgłaszają się najczęściej do ginekologów i internistów. Nie wszyscy lekarze jednak wiedzą, że istnieje skuteczna metoda leczenia tych dolegliwości.

Zapalenie błony naczyniowej oka

ZBNO to choroba, w której przebiegu pojawiają się niecharakterystyczne objawy i zaburzenia widzenia. W przebiegu ostrego zapalenia tęczówki oko jest zaczerwienione, bolesne, pojawia się światłowstręt, łzawienie, niewyraźne widzenie. Przewlekłe zapalenie tęczówki oraz zapalenie części pośredniej błony naczyniowej są postaciami ZBNO, które rozwijają się podstępnie i są zazwyczaj rozpoznawane przypadkowo, zwykle gdy dochodzi już do rozwoju poważnych powikłań miejscowych.

Jaglica – gdy plaga zagląda w oczy

„Plaga egipska szerzy się w Łodzi. Prócz gruźlicy, która dziesiątkuje ludność naszego miasta, najbardziej rozpowszechnioną jest jaglica!” – pisał na łamach Ilustrowanej Republiki w 1925 roku tajemniczy dr G. Choć największa fala epidemii jaglicy minęła, to nieleczona groziła ślepotą, wywołując strach i mobilizując służby medyczne do działania. A były one konieczne.

Zmiany skórne po kontakcie z roślinami

W Europie Północnej najczęstszą przyczyną występowania zmian skórnych spowodowanych kontaktem z roślinami jest Primula obconica. Do innych roślin wywołujących odczyny skórne, a występujących na całym świecie, należy rodzina sumaka jadowitego (gatunek Rhus) oraz przedstawiciele rodziny Compositae, w tym głównie chryzantemy, narcyzy i tulipany (...)

Pierwsze dziecko z Polski uzbierało 9 milionów na terapię genową SMA

Alex Jutrzenka w Wigilię otrzymał od darczyńców prezent – jego zbiórka na portalu crowfundingowym osiągnęła 100 proc. Chłopiec jako pierwszy pacjent z Polski wyjedzie do USA, do Children’s Hospital of Philadelphia, po terapię genową, która ma zahamować postęp choroby.

Nie ma i nie będzie zgody na agresję!

– Wciąż pokutuje przekonane, że z zawodem pielęgniarki czy położnej nierozerwalnie związane jest nie tylko ryzyko zakłucia się igłą, ale także akceptacja agresywnego zachowania pacjenta. I na to nie ma absolutnie naszej zgody. Nie chcemy, żeby agresja wpisywała się w nasz zawód. Nasza praca jest ogromnie obciążająca fizycznie i psychicznie. Dodatkowy stres w postaci agresywnych zdarzeń, niestety powoduje, że zniechęcenie w związku z pracą wykonywaną przez pielęgniarki i położne jest jeszcze większe – podkreśla Mariola Łodzińska, wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych.

Ile kosztują choroby przewlekłe?

Choroby przewlekłe, poza oczywistym, negatywnym wpływem na życie pacjenta, wywołują także szereg negatywnych efektów w funkcjonowaniu całego społeczeństwa. Efekty społeczne wywołane chorobami przewlekłymi widoczne są głównie za sprawą rosnących kosztów, które w analizach farmakoekonomicznych dzieli się na koszty bezpośrednie i pośrednie. Koszty bezpośrednie związane są przede wszystkim z bezpośrednim świadczeniem usługi medycznej. W skład kosztów bezpośrednich wchodzą między innymi koszty farmakoterapii, hospitalizacji oraz materiałów zużytych podczas wykonywania czynności medycznej. Z kolei koszty pośrednie są związane z utraconą produktywnością na skutek występującej choroby. (...)

Ubezpieczenia zdrowotne w USA

W odróżnieniu od wielu krajów, Stany Zjednoczone nie zapewniły swoim obywatelom jednolitego systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Bezpieczeństwo zdrowotne mieszkańca USA zależy od posiadanego przez niego ubezpieczenia. Poziom medycyny w USA jest bardzo wysoki – szpitale są doskonale wyposażone, amerykańscy lekarze dokonują licznych odkryć, naukowcy zdobywają nagrody Nobla. Jakość ta jednak kosztuje, i to bardzo dużo. Wizyta u lekarza pociąga za sobą wydatek od 40 do 200 $, jeden dzień pobytu w szpitalu – 400 do 1500 $. Poważna choroba może więc zrujnować Amerykanina finansowo, a jedna skomplikowana operacja pochłonąć jego życiowe oszczędności. Dlatego posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego jest tak bardzo ważne. (...)

Rak jajnika – nowe przeciwciało monoklonalne

Wodobrzusze jest w raku jajnika niezależnym złym czynnikiem prognostycznym. Podczas gdy odsetek 5-letnich przeżyć w III i IV stopniu zaawansowania raka jajnika bez wodobrzusza wynosi 45 proc., przy wodobrzuszu obniża się do zaledwie 5 proc. Wiąże się to z faktem, że obecność ascitesu wiąże się zwykle z opornością na leczenie chemioterapią. Obiecujacą opcją terapeutyczną jest stosowanie revomabu (catumaxomab) – przeciwciała trójfunkcyjnego podawanego dootrzewnowo u pacjentów z nowotworami EpCAM-pozytywnymi, kiedy standardowa terapia nie jest już możliwa. (...)

Libijskie piekło

Są więzieni w obozach, niedożywieni, bici, torturowani, wykorzystywani jako niewolnicy do pracy. Kobiety gwałcone i zmuszane do uprawiania prostytucji. Nie mają dostępu do opieki medycznej, brak też podstawowej higieny – latryny toną w odchodach. Sytuację migrantów, uchodźców i opieki zdrowotnej w Libii opisuje dr Tankred Stöbe – były szef Lekarzy bez Granic (MSF) w Niemczech.

Odpowiedzialność pielęgniarki za niewłaściwe podanie leku

Podjęcie przez pielęgniarkę czynności wykraczającej poza jej wiedzę i umiejętności zawodowe może być podstawą do podważenia jej należytej staranności oraz przesądzać o winie w przypadku wystąpienia szkody lub krzywdy u pacjenta.

Kulkomiot i antyneoplastony

Antyneoplastony Burzyńskiego stosowane są od roku 1977. Najpierw ekstrahowane były z moczu wynalazcy. Następnie, również z moczu jego żony. Potem czerpano je z moczu z toalet miejskich w Houston, aż wreszcie w 1982 r. zaczęto antyneoplastony produkować syntetycznie. Od tego czasu minęło 26 lat. Czy nie jest to wystarczający okres umożliwiający sporządzenie porządnej dokumentacji medycznej? Zwłaszcza że leczonych pacjentów są podobno dziesiątki tysięcy, a może nawet i więcej? Co stało na przeszkodzie, aby opisać stan każdego pacjenta w chwili przyjęcia, wpisać rozpoznanie jego choroby, następnie określić sposób leczenia, leki, dawki, czas kuracji, a potem wykazać, jaki był los chorego po ukończeniu terapii antyneoplastonami? I w końcu – poddać te dane obróbce statystycznej, której celem byłoby wyliczenie, jaka jest skuteczność zastosowanej metody? (...)

Rak piersi – informacje praktyczne – wywiad, diagnostyka, klasyfikacja zmian

Ze względów praktycznych raki piersi dzielimy na postać przedinwazyjną (in situ) i postać inwazyjną (naciekającą). Rak przedinwazyjny (in situ) wywodzi się z nabłonka przewodów mlecznych (carcinoma ductale in situ) i zrazików (carcinoma labulare in situ). Są to bardzo wczesne stadia raka, gdy zmiany nowotworowe ograniczają się do nabłonka; nie naciekają podścieliska, nie stykają się więc z naczyniami chłonnymi i naczyniami krwionośnymi. Nie powodują więc przerzutów. Raka przedinwazyjnego można stwierdzić jedynie wówczas, gdy usunięta zostanie cała zmiana i zbadana mikroskopowo, czy rzeczywiście nie było inwazji podścieliska. (...)

Łagodne choroby piersi

Stany zapalne, ropnie, rzadkie choroby infekcyjne sutka (np. gruźlica) praktycznie mogą występować w każdym wieku. Podobne objawy mogą występować po urazie sutka, zwłaszcza gdy nastąpi uszkodzenie miąższu sutka łącznie z martwicą tkanki tłuszczowej. Zmiana kształtu lub wielkości sutka może być objawem różnych chorób sutka łącznie z rakiem, ale może to być również skutek naturalnych przemian miąższu sutka, zwłaszcza w okresie pokwitania i menopauzy. Zawsze obowiązuje dokładne badanie kliniczne oraz badania mammograficzne w przypadkach stwierdzenia zmian i rutynowo u kobiet po 40. roku życia.

 

Przeszczep kału

Wraz ze wzrostem liczby nowych zachorowań na zapalenie jelita grubego z powodu Clostridium difficile, zwiększeniem oporności na standardowe leczenie (metronidazol i wankomycyna) i przede wszystkim wzrostem ryzyka nawrotów choroby, zwłaszcza u osób powyżej 65. roku życia i hospitalizowanych przez dłuższy okres, wciąż poszukuje się nowych, skuteczniejszych metod leczenia. Jedną z nich jest przeszczep kału. Dr Mattila Eero wraz ze swoim zespołem przeprowadził retrospektywną analizę danych dotyczących 70 chorych (60% kobiet) z nawracającym zakażeniem Clostridium difficile, u których wykonano przeszczep kału w latach 2007–2010 w jednym z 5 fińskich szpitali. (...)

Dieta i farmakologia a toksemia mocznicowa

Dziś już nie ma wątpliwości, że rodzaj diety stosowanej u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek (PNN) lub u chorego dializowanego ma ogromny wpływ na odległe wyniki leczenia (...)

Osiągnięcia medycyny XX wieku

Zbliżający się koniec roku to okazja do podsumowań i oceny dokonań. Jakie są najważniejsze osiągnięcia w naukach medycznych w ostatnim stuleciu? Jakie płyną z nich praktyczne korzyści? Jak luminarze polskiej medycyny widzą przyszłość swoich dyscyplin? Odpowiedzi udzielają konsultanci krajowi oraz inne autorytety medyczne.

Schorzenia skóry przebiegające z nadwrażliwością na światło słoneczne

Fotodermatozy to grupa schorzeń, w których występuje nadwrażliwość na światło słoneczne, najczęściej ultrafiolet. Niewielka dawka promieniowania UV nie wywołuje zauważalnych objawów u osób zdrowych, natomiast może sprowokować zmiany skórne u osób wrażliwych. Reakcje takie mogą być uwarunkowane genetycznie lub spowodowane np. lekami. (...)

Zapalenie gardła u dzieci

Zapalenie gardła u dzieci obejmuje zarówno błonę śluzową, jak i elementy układu chłonnego. Szczyt zachorowań występuje między 4. a 7. rokiem życia. Zachorowania najczęściej zdarzają się w chłodnej porze roku, a zwiększone ryzyko choroby obejmuje dzieci uczęszczające do żłobków i przedszkoli (...)

 

Leki rozszerzające oskrzela

Leczenie lekami rozszerzającymi oskrzela jest zasadniczą formą terapii chorych na POChP i ma na celu zmniejszenie objawów choroby oraz poprawę wydolności wysiłkowej. (...)

Wąglik – aktualne zagrożenie

Wąglik od wieków powodował zachorowania zwierząt i rzadziej ludzi. Badania nad wykorzystaniem laseczki wąglika do celów ataku bioterrorystycznego rozpoczęły się około 80 lat temu. Podstawą, początkowych rozważań, a następnie badań nad możliwością zastosowania wąglika jako broni biologicznej, były właściwości przetrwalników wąglikowych, przebieg infekcji obserwowany po zakażeniu przez układ oddechowy (gwałtowny i kończący się najczęściej zejściem śmiertelnym), a także istnienie prostych metod uzyskiwania zarazków w drodze sztucznej hodowli. Możliwe jest, np. przy zastosowaniu aparatury do fermentacji piwa, wyprodukowanie w ciągu 96 godz. około 1 kg laseczek wąglika, uzyskanych wstępnie z próbki zainfekowanej żywności. (...)
BĄDŹ NA BIEŻĄCO!

bot
czrndzr