Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 38–39/2000
z 11 maja 2000 r.

Stuknij na okładkę, aby przejść do spisu treści tego wydania

>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Historia leczenia bólu przewlekłego w Polsce

Maciej Hilgier

Pierwsza poradnia przeciwbólowa w Polsce powstała 27 lat temu, a rok później rozpoczęło działalność Międzynarodowe Stowarzyszenie Badania Bólu (IASP).

Poradnia ta powstała w Gliwicach przy Instytucie Onkologii, a jej twórcą był dr n. med. Bolesław Rutkowski. Jego pionierska działalność jest nie do przecenienia. Pamiętajmy, jak trudne było wówczas zdobycie lokalu, a tym bardziej jego wyposażenie. Najważniejsze i najtrudniejsze jednak było przekonanie, że taka placówka jest potrzebna. W 1998 r. dr Rutkowski został pierwszym honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Badania Bólu.

W 1975 roku w Akademii Medycznej w Warszawie powstała pierwsza wielospecjalistyczna poradnia przeciwbólowa, skupiająca oprócz anestezjologów psychiatrę i psychologa oraz stałych konsultantów. Od samego początku rozpoczęła też działalność naukową i dydaktyczną. Podsumowaniem pierwszych trzymiesięcznych kursów dla lekarzy z całej Polski było opublikowanie w 1980 skryptu (red. B. Kamiński, M. Borzęcki) „Ból i jego leczenie”. Była to pierwsza publikacja – rodzaj monografii na temat bólu przewlekłego.

W latach 1976–1978 tworzono kolejne wielospecjalistyczne ośrodki leczenia bólu w Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Łodzi. Łącznie powstało około 80 poradni przeciwbólowych.

Działalności leczniczej towarzyszyło także szkolenie i działalność organizacyjna. W 1976 r. przy Towarzystwie Anestezjologów Polskich utworzono Sekcję Badania i Zwalczania Bólu, a rok później powstała analogiczna sekcja przy Polskim Towarzystwie Neurologicznym. W 1978 roku została założona Komisja Patofizjologii Bólu Polskiej Akademii Nauk. W 1991 r. zorganizowano Polskie Towarzystwo Badania Bólu, które weszło w skład Międzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu (Polish Chapter of IASP). W 1993 PTBB przystąpiło do Europejskiego Stowarzyszenia Towarzystw Badania Bólu (EFIC). Obecnie PTBB liczy 230 członków, którzy reprezentują jedenaście specjalności medycznych, psychologów i pedagoga.

Wyrazem uznania dla naszej działalności jest nominowanie założyciela Polskiego Towarzystwa Badania Bólu – prof. Jerzego Garstki – na członka Rady IASP (Councillor w 1966 r.) oraz udział w Zarządzie EFIC (Councillor) dr. Macieja Hilgiera.

Obecnie celem naszego Towarzystwa jest, aby leczenie bólu przewlekłego stało się równoprawną działalnością medyczną uznawaną w systemie ubezpieczenia zdrowotnego. Chcemy, aby kasy chorych dostrzegły konieczność istnienia poradni przeciwbólowych. W marcu 1999 roku Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Badania Bólu wystosował pismo do Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Społecznego minister Anny Knysok przedstawiające ten problem. W odpowiedzi otrzymaliśmy listę placówek, z którymi kasy chorych zawarły kontrakty w zakresie leczenia bólu przewlekłego. Większość placówek była nam nie znana. Nieporozumieniem jest bowiem traktowanie placówek opieki paliatywnej jako odpowiedników poradni przeciwbólowej. Te pierwsze to przecież wyspecjalizowane ośrodki zajmujące się szeroką gamą problemów (w tym bólu) u chorych, głównie w terminalnym okresie choroby.

Naszą troską jest zapewnienie chorym cierpiącym na ból przewlekły dobrego i fachowego leczenia i opieki. Zwykle przekracza to możliwości jednego lekarza czy jednej metody leczniczej. Pisaliśmy o tym szeroko przed rokiem w majowym numerze „Służby Zdrowia”.

W ubiegłym roku Zarząd Główny PTBB podjął uchwałę o nadawaniu certyfikatu Polskiego Towarzystwa Badania Bólu poradniom leczenia bólu, które spełniają odpowiednie warunki. Są to normy Międzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu, przystosowane do polskich warunków. Mamy nadzieję, że certyfikaty PTBB będą pomocne kasom chorych przy kontraktowaniu poradnictwa przeciwbólowego. Ale dopiero w przyszłym roku, licząc optymistycznie, można będzie określić prawdziwą liczbę poradni leczenia bólu w Polsce.

O potencjale naukowym Towarzystwa świadczy fakt, że jest wśród nas 11 profesorów medycyny, 3 doktorów habilitowanych, 33 doktorów medycyny. Wyniki naszych poczynań można było prześledzić podczas ostatniego – trzeciego Zjazdu PTBB (7–10 październik w Szczyrku). Wzięło w nim udział około 400 osób. Osiągnięciem jest doprowadzenie do publikacji naszego kwartalnika BÓL. Pierwszy numer ukaże się w maju.

Zainteresowanych zapraszamy już teraz na IV Zjazd PTBB, który odbędzie się w dziesięciolecie Towarzystwa (Gdańsk 2001).

Po pierwszych naszych sukcesach nastąpił ostatnio pewien regres, związany – paradoksalnie – z reformą służby zdrowia. Musimy znowu przekonywać, że prawidłowe leczenie bólu przewlekłego to głęboko rozumiane działanie humanitarno-lekarskie, ale także postępowanie dające wymierne korzyści makroekonomiczne. Do wspólnego działania zapraszam wszystkich lekarzy. Towarzystwo jest dla wszystkich otwarte.

Dr n. med. MACIEJ HILGIER, Zakład Anestezjologii, Oddział Badania Bólu i Terapii Paliatywnej, Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie




Najpopularniejsze artykuły

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

ZUS zwraca koszty podróży

Osoby wezwane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do osobistego stawiennictwa na badanie przez lekarza orzecznika, komisję lekarską, konsultanta ZUS często mają do przebycia wiele kilometrów. Przysługuje im jednak prawo do zwrotu kosztów przejazdu. ZUS zwraca osobie wezwanej na badanie do lekarza orzecznika oraz na komisję lekarską koszty przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca wskazanego w wezwaniu i z powrotem. Podstawę prawną stanowi tu Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 31 grudnia 2004 r. (...)

EBN, czyli pielęgniarstwo oparte na faktach

Rozmowa z dr n. o zdrowiu Dorotą Kilańską, kierowniczką Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego i Zarządzania w Pielęgniarstwie w UM w Łodzi, dyrektorką Europejskiej Fundacji Badań Naukowych w Pielęgniarstwie (ENRF), ekspertką Komisji Europejskiej, Ministerstwa Zdrowia i WHO.

Osteotomia okołopanewkowa sposobem Ganza zamiast endoprotezy

Dysplazja biodra to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu. W Polsce na sto urodzonych dzieci ma ją czworo. W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym pod kierownictwem dr. Jarosława Felusia przeprowadzane są operacje, które likwidują ból i kupują pacjentom z tą wadą czas, odsuwając konieczność wymiany stawu biodrowego na endoprotezę.

Byle jakość

Senat pod koniec marca podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta w całości, uznając ją za niekonstytucyjną, niedopracowaną i zawierającą szereg niekorzystnych dla systemu, pracowników i pacjentów rozwiązań. Sejm wetem senatu zajmie się zaraz po świętach wielkanocnych.

Różne oblicza zakrzepicy

Choroba zakrzepowo-zatorowa, potocznie nazywana zakrzepicą to bardzo demokratyczne schorzenie. Nie omija nikogo. Z jej powodu cierpią politycy, sportowcy, aktorzy, prawnicy. Przyjmuje się, że zakrzepica jest trzecią najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu krążenia.

Zmiany skórne po kontakcie z roślinami

W Europie Północnej najczęstszą przyczyną występowania zmian skórnych spowodowanych kontaktem z roślinami jest Primula obconica. Do innych roślin wywołujących odczyny skórne, a występujących na całym świecie, należy rodzina sumaka jadowitego (gatunek Rhus) oraz przedstawiciele rodziny Compositae, w tym głównie chryzantemy, narcyzy i tulipany (...)

Rzeczpospolita bezzębna

Polski trzylatek statystycznie ma aż trzy zepsute zęby. Sześciolatki mają próchnicę częściej niż ich rówieśnicy w Ugandzie i Wietnamie. Na fotelu dentystycznym ani razu w swoim życiu nie usiadł co dziesiąty siedmiolatek. Statystyki dotyczące starszych napawają grozą: 92 proc. nastolatków i 99 proc. dorosłych ma próchnicę. Przeciętny Polak idzie do dentysty wtedy, gdy nie jest w stanie wytrzymać bólu i jest mu już wszystko jedno, gdzie trafi.

Sieć zniosła geriatrię na mieliznę

Działająca od października 2017 r. sieć szpitali nie sprzyja rozwojowi
geriatrii w Polsce. Oddziały geriatryczne w większości przypadków
istnieją tylko dzięki determinacji ordynatorów i zrozumieniu dyrektorów
szpitali. O nowych chyba można tylko pomarzyć – alarmują eksperci.

Czy Trump ma problemy psychiczne?

Chorobę psychiczną prezydenta USA od prawie roku sugerują psychiatrzy i specjaliści od zdrowia psychicznego w Ameryce. Wnioskują o komisję, która pozwoli zbadać, czy prezydent może pełnić swoją funkcję.

Leczenie wspomagające w przewlekłym zapaleniu prostaty

Terapia przewlekłego zapalenia stercza zarówno postaci bakteryjnej, jak i niebakteryjnej to duże wyzwanie. Wynika to między innymi ze słabej penetracji antybiotyków do gruczołu krokowego, ale także z faktu utrzymywania się objawów, mimo skutecznego leczenia przeciwbakteryjnego.

Samobójstwa wśród lekarzy

Jeśli chcecie popełnić samobójstwo, zróbcie to teraz – nie będziecie ciężarem dla społeczeństwa. To profesorska rada dla świeżo upieczonych studentów medycyny w USA. Nie posłuchali. Zrobili to później.

Ubezpieczenia zdrowotne w USA

W odróżnieniu od wielu krajów, Stany Zjednoczone nie zapewniły swoim obywatelom jednolitego systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Bezpieczeństwo zdrowotne mieszkańca USA zależy od posiadanego przez niego ubezpieczenia. Poziom medycyny w USA jest bardzo wysoki – szpitale są doskonale wyposażone, amerykańscy lekarze dokonują licznych odkryć, naukowcy zdobywają nagrody Nobla. Jakość ta jednak kosztuje, i to bardzo dużo. Wizyta u lekarza pociąga za sobą wydatek od 40 do 200 $, jeden dzień pobytu w szpitalu – 400 do 1500 $. Poważna choroba może więc zrujnować Amerykanina finansowo, a jedna skomplikowana operacja pochłonąć jego życiowe oszczędności. Dlatego posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego jest tak bardzo ważne. (...)

Pneumokoki: 13 > 10

– Stanowisko działającego przy Ministrze Zdrowia Zespołu ds. Szczepień Ochronnych jest jednoznaczne. Należy refundować 13-walentną szczepionkę przeciwko pneumokokom, bo zabezpiecza przed serotypami bardzo groźnymi dla dzieci oraz całego społeczeństwa, przed którymi nie chroni szczepionka 10-walentna – mówi prof. Ewa Helwich. Tymczasem zlecona przez resort zdrowia opinia AOTMiT – ku zdziwieniu specjalistów – sugeruje równorzędność obu szczepionek.



bot